Dünya Sağlık Örgütü’ne göre sigara, Türkiye’de erkeklerin yüzde 30’unun kadınların ise yüzde 12’sinin ölüm nedeni. 1990’lı yıllarda reklamı yapılan sigara, 19 Ocak 2008 tarihinde yayımlanan 5727 Sayılı Kanun ile evler hariç tüm kapalı alanlarda tütün yasaklanmıştır.
Sigaraya karşı başlatılan kampanyalar sonucunda Türkiye’de 2007-2008 yıllarında içme oranı ortalama yüzde 32 sigara, 2008-2013 yılları arasında yüzde 13,4 azaldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sık sık eleştirdiği, içenini gördüğünde paketini aldığı sigarayla mücadelede Türkiye başa döndü diyebiliriz.
Türkiye Yeşilay Cemiyeti’nin hazırladığı “Bağımlılık Ekonomisi: Türkiye’de Sigara, Alkol, Kumar ve Uyuşturucu Bağımlılığının Ekonomik Maliyeti” raporuna göre Türkiye’de son 20 yılda sigara üretimi 108 milyardan 150 milyara çıktı. Meydana gelen bu yüzde 39 oranındaki artış dikkat çekti.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Toker Ergüder, Türkiye’de tütün kullanımına ilişkin ise son 10 yılda kadınlarda sigara içme oranının yüzde 40 arttığını kaydetmişti.
Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Uzmanı Prof. Dr. Oğuz Kılınç da 15 yaş üstü nüfusun yüzde 35’inin sigara kullandığını belirterek “Bu Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bir rekor” demişti.
DİĞER ÜLKELERDE DURUM NE
Sık sık sigaraya yüksek vergi uygulanırken, bir ayda iki ya da üç zam gelirken, tek tip paketlere geçilerek uyarıcı görsel kullanılırken sigara kullanımındaki artış dikkat çekti. Zira Türkiye bu konuda başa dönmekle kalmadı.
Avrupa Birliği İstatistik Ofisi Eurostat’ın yayımladığı son verilere göre, Avrupa ortalaması bazında Türkiye sigara kullanımında Bulgaristan ve Yunanistan ile yüzde 36 oranla zirveyi paylaştı. Onu Hırvatistan (yüzde 35), Romanya (yüzde 29) takip etti. En düşük sigara kullanım oranı ise yüzde 8 ile İsveç’te görüldü.
Öte yandan OECD 2021 verilerine göre Fransa yüzde 24, İspanya 19,8, Almanya 18,8, İtalya 18,6, İngiltere 15,8 sigara içme oranına sahip oldu.
İSVEÇ NASIL EN DÜŞÜK ÜLKE OLDU
İsveç’te hem erkekler hem kadınlar arasında sigara içme oranı yüzde 8 civarında kaldı. Peki bu nasıl oldu? 2000’li yıllarda ülkedeki yetişkinler arası sigara içme oranını yüzde 20’nin altına çekmeyi hedefleyen İsveç, 2005 yılında ilk olarak Türkiye’de olduğu gibi kapalı alanlarda sigara içmeyi yasakladı.
Ardından 2019 yılında bu yasağı, bar ve restoranlardaki açık hava oturma alanlarının yanı sıra oyun alanları, otobüs durakları ve tren istasyonları gibi halka açık alanları da kapsayacak şekilde genişletti.
2021 yılına gelindiğinde ise İsveç’te 16-89 yaş arasının yüzde 6’sı her gün sigara içiyordu. Bu duruma karşı sigarayla mücadele kampanyası başlatan ülke dikkat çeken bir hamlede daha bulundu. Sigarayı yasaklamak ve vergilendirmek yerine İsveç ülke genelinde daha sağlıklı alternatifler olarak değerlendirilen Snus’a geçişi teşvik etti.
NEDİR BU SNUS
Snus, nemli toz halindeki tütünün, genellikle küçük poşetler (çay poşetine benzer) içinde, ağız içine – üst dudağın altına yerleştirilerek kullanılan bir üründür. Emilerek içilen bu tütün ürününün içeriğinde öğütülmüş tütün, tuz, mentol, su yer alırken sigaradan daha az katkı maddesi içermesiyle bilinir.
Avrupa Birliği’nde yasak olan bu ürün, dumansız olduğu için pasif içici riski taşımaz ve akciğerle doğrudan teması olmadığı için kanser riskini azaltıyor. Ancak bunun da normal sigara gibi sağlığa zararlı yanları var. Diş eti çekilmesi, nikotin bağımlılığı yapan bu ürün ülkede sigara içenlere oranla daha çok kullanılıyor.
